Tįkn meš tali - ķ hnotskurn

Hér veršur gerš stutt grein fyrir undirstöšuatrišum tjįskiptamįtans tįkna meš tali (TMT). Um er aš ręša śtdrįtt śr grein eftir Eyrśnu Ķsf. Gķsladóttur, talmeinafręšing (Talfręšingurinn 2001). Žeir sem hafa įhuga geta nįlgast greinina ķ heild į vefnum.

Tjįskiptamįtinn tįkn meš tali (tegn til tale) er sóttur ķ smišju Dananna Lars Nygård og Marianne Bjerregaard sem hófu aš prófa sig įfram meš notkun tįkna samhliša tali meš fötlušum nemendum um 1969. TMT sannaši fljótt gildi sitt sem ašgengileg og hjįlpleg tjįskiptaleiš fyrir börn sem heyra en hafa ekki nįš tökum į talmįli af żmsum orsökum. Mikilvęgt er aš hafa ķ huga aš TMT byggir alfariš į reglum um ķslenskt mįl og er ekki žaš sama og tįknmįl heyrnarlausra, sem um gilda sérstakar reglur.

Markmišiš meš notkun TMT er aš viškomandi einstaklingar nįi eins góšum tökum į tölušu mįli og forsendur framast leyfa. Ekki er žó viš žvķ aš bśast aš allir einstaklingar sem nżta sér TMT nįi svo góšum tökum į mįlhljóšum og myndun setninga aš žeir geti tjįš sig ķ tölušu mįli svo ašrir skilji įn stušnings tįkna. Įvinningur af notkun TMT er eftir sem įšur mikill fyrir žessa einstaklinga žar sem tękifęri žeirra til innihaldsrķkra bošskipta aukast til muna.

Myndinni hér aš nešan er ętlaš aš draga fram lykilatriši ķ notkun TMT. Ķ stóra hringnum eru atriši sem lögš eru til grundvallar. Ķ hringjunum utan meš er skżrt liš fyrir liš ķ hverju notkun TMT felst og af hverju TMT reynist vera svo aušveldur og įrangursrķkur tjįningarmįti sem raun ber vitni.

Tįkn meš tali ķ hnotskurn - hugmyndafręši og śtfęrsla

Žaš hefur stundum veriš foreldrum įhyggjuefni aš notkun tįkna geti oršiš aš įvana sem dragi śr möguleikum barnsins til aš nį lengra ķ aš tileinka sér talmįliš. Reynslan hér į landi sem annars stašar sżnir ótvķrętt aš ekkert er aš óttast ķ žessum efnum. Börnin hętta sjįlfkrafa aš nota tįknin žegar žau hafa ekki lengur žörf fyrir žau. Tįkn geta žó įfram komiš sér vel, t.d. žegar barniš lęrir nż eša framandi orš eša tekst į viš myndun flóknari setninga.

Notkun TMT ķ umhverfi barnsins; heima, ķ skóla og annars stašar žar sem barniš dvelur, er lykilatriši. Varla žarf aš taka fram aš vart er įrangurs aš vęnta nema allir sem umgangast barniš leggi sig fram um aš lęra og nota žau tįkn sem barniš hefur tileinkaš sér. Samvinna viškomandi ašila žarf žvķ aš vera mikil og vel samhęfš.

Höfundur: Eyrśn Ķsfold Gķsladóttir