Smelliš hér til aš sjį fleiri greinar   >

TĮKN MEŠ TALI


Hér į eftir er ķ stuttu mįli gerš grein fyrir tjįningarmįtanum tįknum meš tali (TMT), m.a. grundvallaržįttum og helsta įvinningi fyrir notendur. Žessi ašferš var žróuš af dönunum Lars Nygård og Marianne Bjerregaard.

Fyrir hverja

 		 Tjįningarmįtinn tįkn meš tali er einkum ętlašur börnum sem heyra innan ešlilegra marka en nį ekki aš tileinka sér skilning į mįli og/eša talmįl į hefšbundinn hįtt vegna frįvika ķ žroska eša fötlunar. Tekiš skal fram aš einstaklingar į öllum aldri geta nżtt sér tįkn meš tali.

Tįkn meš tali - uppbygging og notkun: 6 grundvallaržęttir
  Nįttśruleg tįkn. Byggt er į nįttśrulegri tjįningu, ž.e. svipbrigšum og lįtbragši. Žį er talaš um nįttśruleg tįkn. Dęmi: aš greiša sér, aš borša, aš vera heitt/kalt.
  Samręmd tįkn. Til višbótar viš nįttśruleg tįkn eru notuš samręmd tįkn, oft ašlöguš, fengin aš lįni śr tįknmįli heyrnarlausra.
  Regla. Tįknin į alltaf aš nota meš tali - aldrei ein sér. Aš öšrum kosti mun barniš ekki fį tękifęri til aš tileinka sér talaš mįl.
  Markmiš. Stefnt er aš žvķ aš barniš nįi eins mikilli leikni ķ aš nota talmįl og nokkur kostur er. TMT er gjarnan hugsaš sem tķmabundinn stušningur, eša brś, yfir ķ talaš mįl.
  Umhverfiš. Markviss notkun TMT ķ umhverfi barnsins, heima, ķ skóla og annars stašar žar sem barniš dvelur er lykilatriši.
  Samvinna. Samvinna viškomandi ašila žarf aš vera mikil og vel samhęfš.

Įvinningur strax viš upphaf notkunar
 
  • Tįknin eru myndręn og žvķ aušveldara fyrir barniš aš skilja hvaš viš er įtt.
 
  • Tįknin aušvelda barninu jafnframt aš gera sig skiljanlegt.
 
  • Žaš er aušveldara aš tala meš höndunum en meš talfęrunum og barniš getur žvķ tjįš sig um žarfir og óskir burtséš frį erfišleikum viš aš beita tali.

Įvinningur til lengri tķma
 
  • Śtfęrsla tįknanna tekur miš af taltakti og lašar žannig fram myndun mįlhljóša.
 
  • Tįknin styšja barniš ķ myndun setninga.
 
  • Notkun TMT hefur ķ för meš sér meiri og markvissari bošskipti.
 
  • Notkun TMT eflir sjįlfstęši og lķfsgęši aukast.

Hvenęr į aš byrja
  Ef barn greinist meš frįvik ķ žroska og bśast mį viš röskun į tileiknun mįls er mikilvęgt aš leita sem fyrst įlits talmeinafręšings į hvort lķklegt sé aš TMT sé heppileg leiš til aš flżta fyrir og/eša styšja viš framvindu ķ mįlžroska. Barniš er aldrei of ungt. Žvķ fyrr žvķ betra, sbr. snemmtęka ķhlutun.

 		  
 

Höf: Eyrśn Ķsfold Gķsladóttir, talmeinafręšingur, 19. jśnķ 2002, eyris@simnet.is; tal@simnet.is